ลำปาง-92 ปี แห่งการอสัญญกรรม ของจอมพลมหามาตย์เอกเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี แต่คุณความดียังคงตราตรึงมิเสื่อมคลาย

เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2566 เวลา 09.09 น. พลตรี พรชัย นพรัตน์ ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ 32 เป็นประธานในพิธีวางพวงมาลาเนื่องในวันคล้ายวันอสัญญกรรม จอมพลมหาอำมาตย์เอกเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี ผู้ซึ่งเป็นแม่ทัพไปปราบกบฏที่เมืองแพร่ และนครลำปาง เมื่อปราบกบฏเงี้ยวเรียบร้อยแล้ว ได้เดินทางมาตรวจเยี่ยมนครลำปางและหารือกับ เจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิตย์ (เจ้าผู้ครองนครลำปางในขณะนั้น) ดำริที่จะตั้งกองทหารขึ้นที่จังหวัดลำปาง ซึ่งมีชัยภูมิเหมาะสมและเป็นศูนย์กลางการติดต่อกับหัวเมืองต่างๆ

โดยได้เข้ากราบบังคมทูลให้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงทราบ และได้ทรงมีพระบรมราชานุญาต ให้จัดตั้งกองทหารขึ้นที่จังหวัดลำปางเป็นครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ. 2445 มีชื่อเรียกกันทั่วไปว่า กรมทหาร ณ บริเวณวัดป่ารวก อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง โดยมี พ.ต.หลวงพิทธยุทธยรรยง เป็นผู้บังคับหน่วยคนแรก และในปี พ.ศ. 2495 รัชกาลที่ 9 ได้พระราชทานนามค่ายว่า “ค่ายสุรศักดิ์มนตรี” เพื่อเป็นอนุสรณ์และเพื่อรำลึกคุณงามความดี

ทุกวันที่ 1 กรกฎาคม ของทุกปี หน่วยทหารในพื้นที่ จังหวัดลำปาง ทายาท พร้อมด้วยคณะผู้บังคับบัญชา สมาคมแม่บ้านทหารบกสาขามณฑลทหารบกที่ 32 สำนักงานสงเคราะห์ทหารผ่านศึกเขตลำปาง กำลังพลนายทหารสัญญาบัตร นายทหารประทวน ลูกจ้าง พนักงานราชการ ต่างพร้อมใจกันนำพวงมาลาดอกไม้สดสักการะ ณ หน้าอนุสาวรีย์จอมพลมหาอำมาตย์เอกเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี

ต่อมาเวลา 10.09 น. ได้ประกอบพิธีทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศล ณ สโมสรนายทหารค่ายสุรศักดิ์มนตรี โดยมี พลเอกโตมร กิตติโสภณ เป็นประธานในพิธีฯ พร้อมนี้อดีตผู้บังคับบัญชาชั้นผู้ใหญ่ ให้เกียรติร่วมพิธีฯ

จอมพลมหาอำมาตย์เอกเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี
นามเดิม “เจิม แสง-ชูโต”
เกิดเมื่อ : วันที่ 28 มีนาคม 2394 เป็นบุตรคนที่ 4 ของพระยาสุรศักดิ์ “แสง-ชูโต” กับคุณหญิงเดิม บุญนาค
เข้ารับราชการ ตั้งแต่อายุ 16 ปีในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในตำแหน่งมหาดเล็กรักษาพระองค์ หมายเลข 1

นอกจากนี้ ท่านเจ้าคุณสุรศักดิ์มนตรียังเคยดำรงตำแหน่งองคมนตรีในสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นเสนาบดีกระทรวงพาณิชยการ เป็นผู้ก่อตั้งโรงทหารหน้า หรือกระทรวงกลาโหมในปัจจุบันเป็นผู้ริเริ่มนำไฟฟ้าเข้ามาใช้เป็นคนแรกใน ประเทศไทย โดยทดลองใช้ที่กระทรวงกลาโหมได้รัพระราชทานยศ จอมพลทหารบก เมื่อวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2468 ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2474

ภาวินันท์ บุตรหล้า รายงาน